vervreemding van ouder en / of familie

 Iedereen heeft een bepaalde afkomst. Een bloedlijn en/of afstammingslijn, beter gezegd. In normale situaties voeden je ouders je op. Je leert van hen; wat hoort, wat niet hoort, wat je mag en wat je niet mag. Ontegenzeggelijk brengen je ouders je in normale situaties alles bij zodat je jezelf veilig en geborgen voelt.

“Normale situaties” is uiteraard ook een rekbaar begrip en zeker niet eenvoudig te duiden. Maar als je veilig kunt opgroeien, is de kans dat het ooit tot vervreemding van je familie komt, een stuk lager dan wanneer je onveilig zou opgroeien. Uit de cijfers blijkt dat er nogal wat verbroken contacten in families voorkomen. Nederland is hierin eerder koploper, dan achterblijver. Het is dus zeker niet zo dat iedereen die veilig groot gebracht is, met zijn of haar familie immer als “vrienden voor het leven” door het leven blijft wandelen. 

Je vrienden die kies je. Vriendschappen ontstaan spontaan, kunnen veranderen en/of verwateren, of blijven voor altijd bestaan. Dat hoort nu eenmaal bij het leven. Het belangrijkste verschil van vrienden ten opzichte van familie is; familie die kies je niet. Of het klikt of niet, je hebt het er maar mee te doen. Je hebt het er kort gezegd maar mee te stellen. In veel gevallen gaat dat (gelukkig) goed, maar wat nu als het totaal niet klikt met een of meerdere familieleden? Of wat nu als een bepaald familielid de zoveelste grens is overgegaan? Dan zul je zelf ergens een grens moeten trekken.

Wat mij in het geheel genomen hierin opvalt, is dat als iemand (om wat voor reden dan ook) de beslissing neemt om te breken met een bepaald familielid, in het bijzonder wanneer dit (een van) de ouders betreft, de rest van de familie, als een stel “makke schapen” de alsdan stelling nemende ouder(s) lijdzaam volgen en vervolgens het contact met degene, die de beslissing nam om te breken met zijn of haar ouder(s), ook maar verbreken. Wat ik daarvan vind is irrelevant in deze column, maar laat duidelijk zien dat mensen op dit punt geen stelling durven te nemen. Wat daar de reden van is? Ook dat laat zich slechts raden. Misschien voelt iemand zichzelf verplicht de stelling van het “makke schaap” aan te nemen? Mogelijk is iemand bang om onterft te worden en zodoende een nalatenschap mis te lopen? Of krijgt iemand van de ouder(s) de nadrukkelijke opdracht stelling te nemen, hij/zij of wij!

Veel mensen zijn nu eenmaal kuddedieren en lopen op dat punt niet uit het spoor. Daargelaten, dat uitzonderingen de regel bevestigen, is dat wel een gegeven.

Breken met je ouder(s) en/of andere familieleden doe je mijns inziens ook niet voor niets. Er zal in de loop der jaren wel het nodige aan vooraf gegaan zijn. Ouders die relaties van kinderen niet wenselijk achten, daar een andere kijk op hebben; onenigheid over de keuze van vriendschappen die de kinderen nemen; ruzies, (verbaal) huiselijk geweld of tegenstrijdige opvattingen. Er zijn legio voorbeelden te noemen.

Sommige mensen breken juist met ouder(s) of familieleden om te kunnen groeien of te kunnen helen. Het zijn zeker niet de makkelijkste beslissingen, maar soms zijn ze van groot belang voor het verdere leven van het individu. Geen mens zal staan te juichen om een dergelijke beslissing te moeten nemen en een ieder had het in zijn of haar geval graag anders zien lopen.

Ieder verhaal is uniek. Iedereen die tot een dergelijke beslissing komt, zal zeker niet over één nacht ijs zijn gegaan. Soms kan een goed gesprek de lucht klaren. Maar soms is het juist maar goed als het op dat punt bewolkt blijft en is er eenvoudigweg te veel voorgevallen om een verbroken contact te kunnen repareren. Niet alleen omdat de kans groot is dat de geschiedenis zich wederom zal herhalen, doch ook, omdat als je eenmaal tot dit “breekpunt” bent gekomen, dat niet voor niets is geweest.

Pijnlijk is het vaak wel. Ik denk ook dat het een soort pijn betreft die je voor de rest van je leven bij je draagt. De kunst is denk ik, het kunnen leven met aan de ene kant “het gemis” en aan de andere kant de wetenschap voor jezelf dat je deze beslissing niet voor niets hebt genomen. Waarom dat niet voor iedereen eenvoudig is, behoeft geen nadere uitleg. 

Vervreemding van familie, verbroken contact met je ouder(s), heeft sowieso behoorlijke impact op iemands leven (gehad). Niet in de laatste plaats omdat er altijd een bepaalde behoefte zal zijn en misschien ook blijft, om op goede voet met je familie te moeten staan. Soms uit burgerlijke gehoorzaamheid, maar vooral, omdat je je innerlijke kind nu eenmaal de rest van je leven bij je draagt. 

Geen kind wenst als “zwart schaap” geboren te worden. Zijn of haar basisbehoefte zal niet veranderen en draagt hij of zij levenslang met zich mee.

Sebastiaan Somers