Toegankelijkheid van de psychiatrie bij specialistische behandelingen

Uit eigen ervaring kan ik spreken dat het krijgen van een juiste behandelingen voor specifieke psychiatrische aandoeningen een hels karwij kan zijn. Het begint met het vaststellen van een juiste diagnose. Ingeval van complexe problematiek kan dit lastig zijn en is tegelijkertijd cruciaal. Als iemand een verkeerde diagnose krijgt, dan zal ook niet een daaraan verbonden behandeling voldoen. Ik heb geen onderzoek gedaan naar de vraag of het schort aan voldoende psychodiagnostiek. Uit persoonlijke ervaring kan ik echter spreken dat onderzoeken globaal tekortschieten als er sprake is van specialistische problematiek. Niet alle belangrijke ziektebeelden lijken te worden uitgesloten. Het gevolg van het stellen van een verkeerde diagnose kan – naast het verkrijgen van een verkeerde behandeling – zijn dat men een tunnelvisie ontwikkelt.

Men gaat uit van de diagnose die men eenmaal heeft en er wordt niet meer gekeken naar andere diagnoses. Dit heb ik zelf ook ondervonden als er sprake is van het ‘niet aanslaan’ van een behandeling. Ik pleit er daarom ook voor om te onderzoeken of er sprake is van specialistische problematiek. Als dit het geval is dan zou er uitgebreid globaal onderzoek moeten plaatsvinden. Ik ken gevallen van mensen die een persoonlijkheidsstoornis als diagnose hebben verkregen, maar in werkelijkheid een ontwikkelingsstoornis hebben. Dit was ook bij mij het geval. Dit kan leiden tot ongewenste stigmatisering. Dit heeft weer gevolgen voor het zelfbeeld van mensen. Bovendien werkt het zeer kostenbesparend als in de beginketen zorgvuldig, uitgebreid onderzoek wordt gedaan.

Het is cruciaal om te herkennen wat daadwerkelijk aan de hand is. Daarvoor is naar mijn mening nodig dat de ‘mens’ als geheel gezien wordt en niet dat alleen door de bril van het boekje van de DSM-V een probleem wordt aangevlogen. Psychiatrische hulp is in die zin ook wat anders dan psychologische en psychosociale hulp. Daarmee wil ik niet zeggen dat artsen geen oog hebben voor de menselijke kanten van hun vak, wel dat hulp op integraal niveau bij complexe ziekten cruciaal is. De hulp van een maatschappelijk werker is net zo belangrijk als die van een psychiater. Naar mijn ervaring schort het soms aan een gecoördineerde combinatie van psychiatrische, psychologische en psychosociale hulp. Dit is noodzakelijk om een specialistisch probleem het hoofd te bieden, maar ook om problemen juist te herkennen.

 Door het stellen van een verkeerde diagnose wordt de toegankelijkheid van de gezondheidszorg ondermijnd. Het is een mensenrecht van iedereen om op een behoorlijke wijze toegang te hebben tot de gezondheidszorg. Deze toegankelijkheid kan verbeterd worden door in de beginfase zorgvuldig, uitgebreid onderzoek te doen. Dit bestaat natuurlijk niet alleen uit het afnemen van vragenlijsten en een kort gesprek. Uitgebreide gesprekken met de cliënt zelf en de naasten kunnen een beeld vormen of een geval specialistische kennis vereist. Als dit het geval is dient op meerdere vlakken gespecialiseerde kennis in huis te worden gehaald om te onderzoeken waar het probleem of de problemen zich bevinden. Daarmee is de cliënt en ook de gezondheidszorg in het algemeen geholpen.